മനുഷ്യ ശരീരത്തിലെ രക്തചംക്രമണം

മനുഷ്യ ശരീരത്തിലെ രക്തചംക്രമണം

മനുഷ്യശരീരത്തിലെ രക്തചംക്രമണം ഉപാപചയ പ്രവർത്തനത്തിന് ഓക്സിജനും പോഷകങ്ങളും കോശങ്ങളിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകുന്നതിന് അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്. രക്തം കാർബൺ ഡൈഓക്സൈഡും മെറ്റബോളിസത്തിന്റെ മാലിന്യ ഉൽപന്നങ്ങളും വിസർജ്ജന അവയവങ്ങളിലേക്ക് തിരികെ കൊണ്ടുപോകുന്നു. മസ്തിഷ്കം പോലുള്ള ചില അവയവങ്ങൾ ഓക്സിജൻ അടങ്ങിയ രക്തത്തെ വളരെയധികം ആശ്രയിക്കുന്നു, അതിനാൽ രക്തചംക്രമണം നഷ്ടപ്പെട്ട് 4 മിനിറ്റിനുള്ളിൽ മസ്തിഷ്കത്തിന്റെ ചൈതന്യം നഷ്ടപ്പെടും. മറ്റ് അവയവങ്ങൾക്ക് രക്ത വിതരണം നഷ്ടപ്പെടുമ്പോൾ കൂടുതൽ സമയം നിലനിൽക്കാൻ കഴിയും. ശരീര താപനില വളരെ കുറവാണെങ്കിൽ തലച്ചോറിന് കൂടുതൽ സമയം നിലനിൽക്കാൻ കഴിയും. തെറാപ്പിയൂട്ടിക് ഹൈപ്പോഥെർമിയ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു പ്രക്രിയയിൽ തണുപ്പിച്ച് തലച്ചോറിനെ സംരക്ഷിക്കാൻ ഈ വസ്തുത വൈദ്യശാസ്ത്രപരമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.

ശരീരത്തിലെ വിവിധ അവയവങ്ങളിലേക്ക് രക്തം പമ്പ് ചെയ്യുകയും അവയിൽ നിന്ന് തിരികെ വരുന്ന രക്തം സ്വീകരിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന അവയവമാണ് ഹൃദയം. ഇത് ധമനികൾ എന്നറിയപ്പെടുന്ന രക്തക്കുഴലുകളിലൂടെ ഓക്സിജൻ സമ്പുഷ്ടമായ രക്തം പമ്പ് ചെയ്യുകയും സിരകൾ എന്നറിയപ്പെടുന്ന രക്തക്കുഴലുകളിലൂടെ ഓക്സിജൻ കുറഞ്ഞ രക്തം സ്വീകരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഉയർന്ന മർദ്ദത്തിൽ രക്തം പമ്പ് ചെയ്യുന്നതിനാൽ, ധമനികളുടെ ഭിത്തികൾ വളരെ കട്ടിയുള്ളതാണ്. സിരകൾ ഹൃദയത്തിലേക്ക് രക്തം നിഷ്ക്രിയമായി തിരികെ നൽകുന്നു, അതിനാൽ കനം കുറഞ്ഞ ഭിത്തികൾ ആണ്. സിരകൾക്ക് ചുറ്റുമുള്ള ശരീരത്തിന്റെ പേശികൾ കൈകാലുകളുട ചലനങ്ങളിൽ സിരകളെ കംപ്രസ്സുചെയ്യുന്നതിലൂടെ ഒരു ബാഹ്യ പമ്പായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ഗുരുത്വാകർഷണത്തിനെതിരായി രക്തം മടങ്ങേണ്ടതിനാൽ പേശികളുടെ സങ്കോചത്തിന്റെ പങ്ക് കാലുകളിൽ വളരെ പ്രധാനമാണ്.

ഹൃദയത്തിന് നാല് അറകളും, ഹൃദയം സങ്കോചിക്കുമ്പോൾ പിന്നിലേക്ക് ഒഴുകാതെ ഒരു ദിശയിലേക്ക് രക്തം ഒഴുകുന്നത് ഉറപ്പാക്കാൻ നാല് വാൽവുകളുമുണ്ട്. ഹൃദയത്തിന്റെ മുകളിലെ അറകളെ വലത് ഏട്രിയം എന്നും ഇടത് ഏട്രിയം എന്നും വിളിക്കുന്നു. താഴത്തെ അറകളെ വലത് വെൻട്രിക്കിൾ എന്നും ഇടത് വെൻട്രിക്കിൾ എന്നും വിളിക്കുന്നു. ഇടത് വെൻട്രിക്കിളിന് വലത് വെൻട്രിക്കിളിനേക്കാൾ കട്ടി വളരെ കൂടുതലാണ്, കാരണം അത് വളരെ ഉയർന്ന മർദ്ദത്തിൽ, മുഴുവൻ ശരീരത്തിലേക്കും രക്തം പമ്പ് ചെയ്യണം. താഴ്ന്ന മർദ്ദത്തിൽ ശ്വാസകോശത്തിലേക്ക് മാത്രം രക്തം പമ്പ് ചെയ്യേണ്ടതിനാൽ വലത് വെൻട്രിക്കിൾ കനംകുറഞ്ഞതാണ്. ഇടത് വെൻട്രിക്കിൾ അയോർട്ട എന്നറിയപ്പെടുന്ന വലിയ രക്തക്കുഴലുമായി ബന്ധിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു, വലത് വെൻട്രിക്കിൾ പൾമണറി ആർട്ടറിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. പൾമണറി ആർട്ടറി ഓക്സിജനുവേണ്ടി രക്തം ശ്വാസകോശത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകുന്നു.

ഓക്സിജൻ സ്വീകരിച്ച ശേഷം ശ്വാസകോശത്തിൽ നിന്ന് രക്തം ഇടത് ഏട്രിയത്തിലേക്ക് മടങ്ങുന്നു. ഇടത് ഏട്രിയത്തിൽ നിന്ന് അത് മൈട്രൽ വാൽവിലൂടെ ഇടത് വെൻട്രിക്കിളിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നു. ഇടത് വെൻട്രിക്കിൾ അതിനെ അയോർട്ടിക് വാൽവിലൂടെ അയോർട്ടയിലേക്ക് പമ്പ് ചെയ്യുന്നു. രക്തം ശരീരത്തിൽ നിന്ന് ഹൃദയത്തിലേക്ക് മടങ്ങുന്നത് വീന കാവ എന്നറിയപ്പെടുന്ന വലിയ സിരകളിലൂടെയാണ്. സുപ്പീരിയർ വീന കാവ തലയിൽ നിന്നും കഴുത്തിൽ നിന്നും കൈകളിൽ നിന്നും രക്തം തിരികെ എത്തിക്കുന്നു. ഇൻഫീരിയർ വീന കാവ കാലുകളിൽ നിന്നും ശരീരത്തിന്റെ താഴത്തെ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്നും രക്തം തിരികെ എത്തിക്കുന്നു.

ഹൃദയപേശികളിൽ നിന്ന് തിരികെ വരുന്ന രക്തം കൊറോണറി സൈനസിലൂടെയാണ് വരുന്നത്. ഈ മൂന്ന് സിരകളും വലത് ഏട്രിയത്തിൽ ചേരുന്നു. വലത് ഏട്രിയത്തിൽ നിന്ന്, ട്രൈക്കസ്പിഡ് വാൽവിലൂടെ വലത് വെൻട്രിക്കിളിലേക്ക് രക്തം നീങ്ങുന്നു. പൾമണറി വാൽവ് പൾമണറി ആർട്ടറിയിലേക്കുള്ള  വഴിയും അയോർട്ടിക് വാൽവ് അയോർട്ടയിലേക്കുള്ള വഴിയും സംരക്ഷിക്കുന്നു.

ഓരോ അവയവത്തിലുമുള്ള രക്തചംക്രമണം അവയവത്തിന്റെ പേരിനാൽ അറിയപ്പെടുന്നു. തലച്ചോറിലെ രക്തക്കുഴലുകളുടെ സാങ്കേതിക നാമമാണ് സെറിബ്രൽ രക്തചംക്രമണം. ഹൃദയത്തിലേക്കുള്ള രക്തപ്രവാഹം കൊറോണറി രക്തചംക്രമണം എന്നറിയപ്പെടുന്നു. പൾമണറി രക്തചംക്രമണം ശ്വാസകോശത്തിലെ രക്തചംക്രമണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു, പ്രാഥമികമായി രക്തം ഓക്സിജൻ സമ്പുഷ്ടമാക്കുന്നതിന് വേണ്ടി ഉദ്ദേശിച്ചുള്ളതാണ് ഇത്. ശ്വാസകോശത്തിലെ മറ്റൊരു രക്തചംക്രമണം ബ്രോങ്കിയൽ രക്തചംക്രമണം എന്നറിയപ്പെടുന്നു, ഇത് ശ്വാസകോശ കോശങ്ങളുടെ ഉപാപചയത്തിന് ഓക്സിജൻ അടങ്ങിയ രക്തം വഹിക്കുന്നു.

വൃക്കസംബന്ധമായ രക്തചംക്രമണം എന്നത് വൃക്കകളിലേക്കുള്ള രക്തപ്രവാഹത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു, ഇത് പ്രാഥമികമായി ഉപാപചയ പ്രവർത്തനത്തിന്റെ മാലിന്യ ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെ ഫിൽട്ടറേഷന് വേണ്ടിയാണ്. ഇക്കാരണത്താൽ, വൃക്കകളുടെ രക്തചംക്രമണം അവയുടെ വലുപ്പത്തിന് ആനുപാതികമല്ല. ആമാശയത്തിലേക്കും കുടലിലേക്കും ഉള്ള രക്തപ്രവാഹത്തെ സ്പ്ലാങ്ക്നിക്  രക്തചംക്രമണം എന്ന് വിളിക്കുന്നു. കുടലിൽ നിന്ന് കരളിലേക്ക് പോഷകങ്ങൾ എത്തിക്കുന്ന പോർട്ടൽ സർക്കുലേഷൻ എന്നറിയപ്പെടുന്ന മറ്റൊരു സംവിധാനമുണ്ട്. ശ്വാസകോശത്തിന്റെ പോലെ, കരൾ കോശങ്ങൾക്ക് ഓക്സിജൻ നൽകുന്നതിന് കരളിന് കരൾ രക്തചംക്രമണം എന്നറിയപ്പെടുന് മറ്റൊരു രക്ത വിതരണം ഉണ്ട്.